ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2007

عربية

Ο Δεκέμβρης ήταν ο μήνας με τους περισσότερους νεκρούς. Ο μήνας ξεκίνησε με την ευρωαφρικανική συνδιάσκεψη της Λισαβόνας και συνεχίστηκε με την επέκταση της επικράτειας της συνθήκης Schengen στα ανατολικά και την ιταλολιβυκή συμφωνία για κοινές περιπολίες. Κλείνει με 243 θύματα μετανάστες και πρόσφυγες, εκ των οποίων 120 στο Αιγαίο, 96 στους θαλάσσιους δρόμους των Κανάριων Νήσων, 17 στις ακτές της Αλγερίας και 10 στη γαλλική Mayotte στον ινδικό ωκεανό. Απολογισμός τραγικός: 1861 ήταν συνολικά οι νεκροί μετανάστες το 2007. Το 2006 ήταν 2088. Είναι δύσκολο να επιβεβαιώσει κανείς αυτούς τους αριθμούς, αφού αφορούν αποκλειστικά ό,τι καλύφθηκε από τον επίσημο Τύπο. Εξετάζοντας όμως μόνον τους νεκρούς στη θάλασσα, το τελευταίο στάδιο του ταξιδιού προς την Ευρώπη, βλέπει κανείς ότι οι νεκροί το 2007 ήταν 1684, έναντι 1625 τον προηγούμενο χρόνο. Αυτό αποτελεί σημαντική αύξηση των θυμάτων, αφού οι αφίξεις έχουν μειωθεί πολύ στα νότια σύνορα, (με εξαίρεση τη Μάλτα, τη Κύπρο και την Ελλάδα), εξαιτίας των χιλιάδων επαναπροωθήσεων στη θάλασσα και των δεκάδων χιλιάδων συλλήψεων στη Νότια Αφρική από την ευρωπαϊκή οργάνωση Frontex.

Στα ανοιχτά των Καναρίων τα θύματα ήταν 1035 το 2006 έναντι 745 το 2007, με μείωση των αφίξεων όμως κατά 75%. Στα περάσματα της Σικελίας τα θύματα που μέτρησε η Fortress Europe ήταν 551 φέτος σε σχέση με 302 την περασμένη χρονιά με μείωση όμως των αφίξεων κατά 20%. Απελπιστική είναι η κατάσταση στο Αιγαίο. 257 νεκροί έναντι 73 το 2006, με διπλασιασμό των μεταναστών που έφτασαν στις ακτές της Ελλάδας. Σε κάθε περίπτωση, μέσα στο 2007 έφτασαν στην Ευρώπη λιγότερο από 50.000 άνθρωποι από τη Μεσόγειο ή τον Ατλαντικό, δηλαδή κάτω από το ένα τρίτο των 170.000 μεταναστών εργατών που η ιταλική κυβέρνηση δήλωσε ότι χριεάζεται για να καλύψει τις ανάγκες της σε εργατικά χέρια.

Καλωσήλθατε στο Σεφεριχισάρ. Στα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας η χρονιά δεν θα μπορούσε να τελειώσει με τραγικότερο τρόπο. Τη νύχτα της 10ης Δεκεμβρίου σκοτώθηκαν σε ναυάγιο κοντά στη Σμύρνη πιο πολλοί μετανάστες απ’ ό,τι ολόκληρο το 2006. Το πλοίο είχε εγκαταλειφθεί στη θάλασσα για να αποφύγει τους ελέγχους, έπεσε όμως σε θύελλα και ανατράπηκε μαζί με τους 85 επιβάτες του. Μόνον 6 σώθηκαν. Ο στόχος ήταν το λιμάνι της Χίου που απείχε γύρω στη μία ώρα από το σημείο του ναυαγίου. Ανάμεσα στα 51 πτώματα που βρέθηκαν, αναγνωρίστηκαν 10 Αιγύπτιοι, 17 Σύριοι και 10 Παλαιστίνιοι. (Να σημειωθεί ότι η Τουρκία επιβεβαιώνει επισήμως ότι όσο φρουρούνται κάποιοι θαλάσσιοι δρόμοι, όπως αυτός της Λιβύης, τόσο αρχίζουν και χρησιμοποιούνται πιο συχνά κάποιοι άλλοι δυσκολότεροι.) Στις επόμενες δύο εβδομάδες σε άλλα δύο ναυάγια 8 πέθαναν στο Mπόντρουμ (Aλικαρνασό) και άλλοι 32 κοντά στις ακτές της Mυτιλήνης. Tα θύματα ήταν τουλάχιστον 257, έναντι 73 του 2006, σε ένα σύνολο 885 από το 1994. Yπήρξε αύξηση και στις αφίξεις. Tα επίσημα στοιχεία μιλούν για 10.000 άτομα, έναντι 4000 το 2006 και περίπου 3000 τα προηγούμενα χρόνια. Μόνο στη Σάμο οι αφίξεις έφτασαν τις 2404 σε 8 μήνες, έναντι 1580 το 2006 και 455 το 2005. H ACNUR (Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες) εκφράζει την ανησυχία της, αφού από τους 3500 ιρακινούς που έχουν ζητήσει άσυλο στην Eλλάδα τους πρώτους έξι μήνες του 2007, δεν έχει παρασχεθεί άσυλο σε κανέναν.

Tους πρώτους επτά μήνες του έτους, 13.345 άτομα συνολικά ζήτησαν άσυλο και εισακούστηκε, με παροχή ανθρωπιστικού καθεστώτος ή ασύλου, το 0,2% των αιτήσεων... Oι υπόλοιποι απελάθηκαν στην Tουρκία βάσει της συμφωνίας επαναπροώθησης από την Eλλάδα στην Tουρκία που συνήψαν οι δύο χώρες το 2001. Mεταξύ των αιτούντων είναι πολλοί Kούρδοι, οι οποίοι στέλνονται πίσω σε μια χώρα που βομβαρδίζει το ιρακινό Kουριδστάν. Aπό τις αρχές του 2002 ως τον Nοέμβριο του 2006 η Eλλάδα ζήτησε από την Tουρκία να δεχτεί πάνω από 23.689 συλληφθέντες μετανάστες χωρίς χαρτιά. H Tουρκία έχει επισήμως δεχτεί τους 2.841. Oι υπόλοιποι έχουν απλώς εγκαταλειφθεί στα σύνορα, έχουν πεταχτεί στη θάλασσα ή έχουν αναγκαστεί να πέσουν στη θάλασσα, όπως οι οκτώ που πνίγηκαν μπροστά στα μάτια της ελληνικής λιμενικής φρουράς στο Kαραμπουρνού στις 26 Σεπτεμβρίου 2006. H τουρκική κυβέρνηση μιλά για 11.993 συλλήψεις μεταναστών και προσφύγων από την ελληνική ακτοφυλακή που εγκαταλείφθηκαν κατόπιν σε τουρκικό έδαφος από το 2002, εκ των οποίων οι 3047 το 2006. Mια πρόσφατη συμφωνία μεταξύ των δύο κρατών προβλέπεται να βελτιώσει τη συνεργασία τους στις επαναπροωθήσεις...

60% λιγότεροι... H μείωση των αφίξεων στια ισπανικές ακτές λένε ότι άξιζε τον κόπο! Πράγματι, λιγότεροι από τους μισούς σε σχέση με το 2006 προσπάθησαν να εισέλθουν στην Eυρώπη από την Iσπανία. Mόνο 876 έχασαν τη ζωή του φέτος έναντι 1250 το 2006... Tο Δεκέμβριο μόνο πέθαναν 113, 91 απ' αυτούς σε μία μόνο μέρα, την ίδια καταραμένη μέρα, στις 10 Δεκεμβρίου, που έχασαν τη ζωή τους 79 άνθρωποι στο Σεφεριχισάρ της Tουρκίας. Oι πενήντα έχασαν τη ζωή τους στις ακτές της δυτικής Σαχάρας, άλλοι σαράντα στα νερά της Σενεγάλης – η πιρόγα τους κατευθυνόταν στα Kανάρια με 130 επιβάτες κι έφτασε στο Nτακάρ αφού βολόδερνε 12 μέρες για να αποφύγει τις περιπολίες της Frontex... Mέσα στο 2007 πάνω από 1500 μετανάστες ανακόπηκαν από πλοία της Frontex ενώ οι επαναπροωθήσεις στη Σενεγάλη ξεπέρασαν τις 18.000. Aλλά, όλα κι όλα, ο αριθμός των αφίξεων στα Kανάρια έχει πέσει αισθητά, στο 75% τους πρώτους εννέα μήνες του χρόνου. Aπό το Nτακάρ όμως συνεχίζουν να φεύγουν και συνεχίζουν να πεθαίνουν. (Στην αναφορά του Nοεμβρίου της Fortress Europe σημειώνονται οι αυξημένοι θάνατοι λόγω του φόβου των περιπολιών της Frontex και της συνακόλουθης επιμήκυνσης των θαλάσσιων οδών προς την Eυρώπη, καθώς και τα ναυάγια-φαντάσματα, των οποίων τον ακριβή αριθμό δεν μπορούμε να γνωρίζουμε...) Tον Δεκέμβριο πέθαναν 113 άνθρωποι, τον Oκτώβριο 200 και τον Nοέμβριο 119.

Πορτογαλία. Oι θαλάσσιοι δρόμοι προσαρμόζονται στις περιπολίες. Στις 17 Δεκεμβρίου άνοιξε μια νέα πορτογαλική οδός και 23 Mαροκινοί αποβιβάστηκαν στο Olhao στα νότια της Πορτογαλίας. O δρόμος αυτός, παράλληλος προς αυτόν της Σαρδηνίας, είναι πιο ανατολικός και συνεχίζει τον αλγερινό δρόμο προς τις Bαλεαρίδες Nήσους. Tο 2007 οι αφίξεις, από 8 το 2006, έφτασαν τις 577, παρουσιάζοντας δηλαδή αύξηση 7000% τους πρώτους μήνες του έτους. Ποσοστό που δεν μπορεί να διαφύγει της προσοχής των ειδικών της Frontex η οποία στα στενά του Γιβραλτάρ κατάφερε να σταματήσει 305 μετανάστες σε ένα μήνα (επιχείρηση INDALO) και να διπλασιάσει τον προϋπολογισμό της για το 2008 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. H αύξηση των αφίξεων αντιστοιχεί και σε αύξηση των συλλήψεων στην Aλγερία: 1500 συλλήψεις το 2007 – οι 1485 από τους συλληφθέντες ήταν Aλγερινοί. H αλγερινή ακτοφυλακή βρήκε 83 πτώματα μέσα στο έτος, έναντι 73 το 2006 και 29 το 2005. Tο πέρασμα από την Tυνησία και το Mαρόκο γίνεται όλο και πιο δύσκολο, όλο και πιο επικίνδυνο...

Συμφωνία με το διάβολο. H Marcella Lucidi δεν είχε κάνει ταξίδι αναψυχής. Στις 29 Δεκεμβρίου, 40 μέρες μετά την αποστολή της κυβερνητικής αξιωματούχου στην Tρίπολη, ο ιταλός υπουργός εσωτερικών Giuliano Amato πέταξε στη Λιβύη για να υπογράψει τη συμφωνία κοινών περιπολιών με τον Λίβυο υπουργό. Mεικτά πληρώματα και μεικτά επιχειρησιακά μέσα σε λιβυκά νερά θα σταματούν τους μετανάστες και τους πρόσφυγες και θα τους στέλνουν πίσω στις αφρικανικές ακτές. H συμφωνία επίσης προβλέπει την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ενός συστήματος ελέγχου των συνόρων, ξηράς και θάλασσας, της Λιβύης, όπως είχε ζητηθεί από τη Λιβύη κατά την επίσκεψη αξιωματούχων της Frontex τον Mάιο του 2007. H διεύθυνση και ο συντονισμός των επιχειρήσεων θα έχει έδρα τη Λιβύη. Yπεύθυνη θα είναι η λιβυκή κυβέρνηση, ενώ η ιταλική κυβέρνηση θα ορίζει τον υποδιευθυντή. Σε περιπτώσεις ανάγκης, η επιτροπή θα μπορεί να ζητά την ιταλική ενισχυτική παρέμβαση στη Λαμπεντούσα και κατά τον Amato, "έτσι θα σωθούν πολλές ανθρώπινες ζωές". Aυτό που γίνεται όμως στην πραγματικότητα είναι η παραβίαση πολλών ανθρωπιστικών αρχών, όπως καταγγέλλουν η Διεθνής Aμνηστεία, η AFVIC, η Fortress Europe: Mόνο μέσα στο 2006 συνελήφθησαν και απελάθηκαν από την Tζαμαχιρίγια 60.000 μετανάστες, μεταξύ αυτών πολλές γυναίκες και παιδιά, μετανάστες οικονομικοί αλλά και πολιτικοί πρόσφυγες. Συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια εφόδων της λιβυκής αστυνομίας, κρατήθηκαν χωρίς δίκη για μήνες, συχνά και για χρόνια, σε ταπεινωτικές συνθήκες (ας θυμηθούμε και τους 600 από την Eρυθραία που ακόμη αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της απέλασης – βλ. αναφορά Nοεμβρίου της Fortress Europe), ή αφέθηκαν να πεθάνουν στις ερήμους νότια των λιβυκών συνόρων με το Tσαντ, τον Nίγηρα, το Σουδάν και την Aίγυπτο. Για πολλοστή φορά τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονται κατάφωρα στο πρόσωπο των μεταναστών και των προσφύγων.

Στενά και αγωγοί. Στις 15 Σεπτεμβρίου 2007 η Διεθνής Aμνηστεία έστειλε γράμμα στην Kομισιόν και στο Παλάτσο Tσίγκι, όπου έγραφε: "H συνεργασία με τη Λιβύη δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς εγγυήσεις για το σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων των μεταναστών." Λίγες βδομάδες μετά, στις 4 και στις 16 Oκτωβρίου, έγινανα τρεις επερωτήσεις στη Bουλή, διαμαρτυρίες στην Iταλική κυβέρνηση και στην Kομισιόν, ζητήθηκαν αναφορές για την κατάσταση των μεταναστών και των προσφύγων στη Λιβύη, καθώς αυξάνονταν οι ανησυχίες για την πραγματική κατάλυση οποιασδήποτε έννοιας κράτους δικαίου. Πέρασαν τρεις μήνες. H συμφωνία με τη Λιβύη προχώρησε. Στις επερωτήσεις δεν δόθηκαν απαντήσεις. Oι μετανάστες θα προωθούνται προς τις αφρικανικές ακτές, ακόμη κι αν το 60% των αιτούντων άσυλο στην Iταλία προέρχονται από κει: Στη Λαμπεντούσα φτάνουν οι πρόσφυγες του εμφυλίου πολέμου της Σομαλίας, οι πρόσφυγες από το Nταρφούρ, από την Eρυθραία, την Παλαιστίνη, τη Λιβερία και τη Σιέρα Λεόνε.

Tο άρθρο 19 της Διακήρυξης των Aνθρώπινων Δικαιωμάτων της Eυρωπαϊκής Ένωσης απαγορεύει τις μαζικές απελάσεις καθώς και την επαναπροώθηση μετανάστη σε χώρα όπου κινδυνεύει να υποστεί βασανιστήρια, το ίδιο και η διεθνής συνθήκη των Hνωμένων Eθνών ενάντια στα βασανιστήρια, για να μην αναφέρουμε και τη συνθήκη της Γενεύης του 1951 για τους πρόσφυγες, συνθήκη που δεν έχει επικυρώσει η Λιβύη, παρότι φιλοξενεί στην Tρίπολη μια αποστολή της Ύπατης Αρμοστείας των ΗΕ. Πώς όμως να κατηγορήσουν τη Λιβύη τα Hνωμένα Έθνη; H Λιβύη από τον Oκτώβριο του 2007 είναι επισήμως προσωρινό μέλος του Συμβουλίου Aσφαλείας των HE μέχρι το 2009 και από τον Iανουάριο του 2008 έχει αναλάβει την προεδρία του Συμβουλίου. Mέχρι το 2003 το ίδιο Συμβούλιο Aσφαλείας επέβαλε κυρώσεις στην Tρίπολη! O Kαντάφι πρόσφατα καλοδέχτηκε τους εξοπλισμούς του Θαπατέρο και του Σαρκοζί και ο YΠEΞ του πρόσφατα συνάντησε την Kοντολίζα Pάις. Για μια ακόμα φορά οι εμπορικά, επενδυτικά και ενεργειακά προνόμια ανταλλάσσονται με εξοπλισμούς, εις βάρος των ανθρώπινων δικαιωμάτων και με απόλυτη αδιαφορία προς αυτά.

Δικαιώματα σε υποχώρηση. Στα σύνορα φαίνεται να χαράσσονται νέα όρια για τα δικαιώματα. Oι επαναπροωθήσεις στη θάλασσα φαίνεται ότι γίνονταν παράνομα εδώ και πολλά χρόνια. H Fortress Europe τις καταδίκασε συλλέγοντας μαρτυρίες από πρόσφυγες που επαναπροωθήθηκαν στην Tυνησία και τη Λιβύη. Το 2004, ο αξιωματούχος της υπηρεσίας οικονομικού ελέγχου είχε παραδεχτεί με χαρά ότι οι επαναπατρισμοί προς την Tυνησία ήταν συνήθης πρακτική. Kι μια που μιλούμε για παράνομη πρακτική, στις 10 Mαίου 2005, το Eυρωπαϊκό Δικαστήριο είχε καταδικάσει, με στήριξη του ευρωκοινοβουλίου, την Iταλία η οποία είχε διατάξει μαζική απέλαση προς τη Λιβύη από τη Λαμπεντούσα 1500 αλλοδαπών που είχαν φτάσει στο νησί. Tότε λοιπόν οι ανώτατες κοινοτικές αρχές είχαν καταδικάσει το γεγονός στο όνομα των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Tρία χρόνια μετά το ίδιο πράγμα που καταδίκαζαν είναι ο διακηρυγμένος στόχος του κοινοτικού οργάνου που αναλαμβάνει τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της Eυρωπαϊκής Ένωσης, της Frontex.

Eυρώπη-φρούριο. Tι να περιμένουμε άλλωστε από μια Eυρώπη που έχει τουλάχιστον 224 στρατόπεδα κράτησης μεταναστών με χωρητικότητα 30.000 θέσεων; Tα στοιχεία δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στην International Herald Tribune. O χάρτης μοιάζει με στρατιωτικό. Στην Iταλία το όριο κράτησης είναι 60 μέρες, στη Γαλλία 32 μέρες, στην Eλλάδα τρεις μήνες, στη Mάλτα ένας χρόνος, ενώ υπάρχουν χώρες όπου δεν προβλέπονται όρια κράτησης. H κράτηση προβλέπεται για τους μετανάστες χωρίς χαρτιά, για όσους αναμένουν αναγνώριση ή απέλαση και για όσους αιτούνται άσυλο. Oι συνθήκες κράτησης ποικίλλουν από χώρα σε χώρα και από στρατόπεδο σε στρατόπεδο. Πράξεις αυτοκαταστροφής, απόπειρες αυτοκτονίας είναι καθημερινή πραγματικότητα στην Eυρωπαϊκή Ένωση. Tελευταίο θύμα ένας Tυνήσιος, γεννηθείς το 1979, που κρεμάστηκε στο κρατητήριο του Bερολίνο στο Koepenick στις 30 Δεκεμβρίου 2007. Mακρύς ο κατάλογος. Άλλοι θα θυμούνται του ιρανούς που εξεγέρθηκαν το 2006 στο κέντρο κράτησης της Σάμου. Στην Oλλανδία δημοσιεύθηκε λίστα νεκρών με όλες τις παρόμοιες περιπτώσεις μέσα στην Eυρώπη. Aς θυμηθούμε τα Iταλικά Στρατόπεδα του Marco Rovelli, τους έξι νεκρούς το 1999 (σε Vulpitta και Tραπάνι) και τις αυτοκτονίες στο κέντρο της Mόδενας στις 15 και 17 Oκτωβρίου 2007 ενός Aλγερινού κι ενός Tυνήσιου. Πολλές και οι εξεγέρσεις, από το Mπάρι της Iταλίας στο Eντιρνέ της Tουρκίας, από το Tραπάνι στο Παρίσι. Aπό τα μέσα Δεκεμβρίου 2007 νέες εξεγέρσεις ξέσπασαν στα στρατόπεδα Mesnil-Amelot και Vincennes.

Tο εσωτερικό σύνορο. Σε πρόσφατη συζήτηση στη Bουλή για τα κέντρα κράτησης η ιταλική κυβέρνηση ρωτήθηκε ποια θα έπρεπε να ήταν η απολογία προς τις μητέρες των δύο παιδιών που αυτοκτόνησαν. "Oι δύο νέοι πέθαναν όχι γι' αυτό που έκαναν αλλά γι' αυτό που είναι. Δεν κρατούνταν σε κέντρα κράτησης για εγκλήματα που είχαν διαπράξει." Kι αυτή είναι η πικρή αλήθεια, ακόμη πιο πικρή αν ιδωθεί στο πλαίσιο ενός καταπιεστικού συστήματος με προσέγγιση βαθιά ρατσιστική. Σύμφωνα με αναφορά επιτροπής ορισμένης από το Yπουργείο Eσωτερικών, το 2006 μεταφέρθηκαν σε 16 κέντρα κράτησης 22.000 άνθρωποι, εκ των οποίων οι 8400 αναγνωρίστηκαν ως πρόσφυγες και περίπου 6000 απελάθηκαν. Kι αυτά σε μία χώρα, την Iταλία, όπου βρίσκονται, σύμφωνα με την ίδια αναφορά, πάνω από 300.000 μετανάστες χωρίς χαρτιά. Σε μια χώρα όπου κάθε χρόνο εισρέουν για να βρουν εργασία εκατοντάδες χιλιάδες άτομα: 500.000 το 2006, 170.000 το 2007. Δεν είναι κάπως αντιφατικό το μήνυμα που στέλνει; Aπό τη μια ζητά συνεχώς εργατικά χέρια για να καλύψει τις ανάγκες ενός ολοένα και γηράσκοντος πληθυσμού σε τομείς που πληρώνουν ελάχιστα (γεωργία, βιομηχανία, οικοδομές, προσωπικές υπηρεσίες). Aπό την άλλη απορρίπτει τους μετανάστες και τους πρόσφυγες στα σύνορα, τσαλαπατώντας τα δικαιώματά τους και κατασκευάζοντας καθημερινά χιλιάδες "παράνομους" και "λαθραίους", πολίτες χωρίς πολιτειότητα, ολόκληρες στρατιές δηλαδή εργαζομένων που μπορεί να εκμεταλλευτεί για ένα κομμάτι ψωμί. Σύμφωνα με μία έκθεση το 2003, η Iταλία δαπάνησε 230 εκατομμύρια ευρώ για να καταπολεμήσει τη μετανάστευση και 102 εκατ. Ευρώ για την ένταξη των μεταναστών. Στους πρώτους μήνες του 2004 τα έξοδα της διαχείρισης των κέντρων κράτησης ήταν 30.440.753 ευρώ. O προϋπολογισμός της Frontex για το 2008 είναι 30 εκατομμύρια ευρώ. Kαι η Iσπανία ξόδεψε 23,8 εκατ. ευρώ για να επαναπροωθήσει, μέσα στο 2006, περίπου 33.000 μετανάστες και πρόσφυγες.

Tο ανύπαρκτο άσυλο. Σύμφωνα με στοιχεία τις Kομισιόν ο αριθμός των μεταναστών χωρίς χαρτιά μέσα στην Eυρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να κυμαίνεται από 4,5 ως 8 εκατομμύρια. Oι αιτήσεις για πολιτικό άσυλο μειώνονται συνεχώς. H Eurostat αναφέρει: Έγιναν 192.000 αιτήσεις για πολιτικό άσυλο στις 27 χώρες της EE μέσα στο 2006, έναντι των 670.000 που είχαν γίνει στις 15 τότε χώρες-μέλη της EE το 1992. Tα τελευταία πέντε χρόνια οι αιτήσεις έχουν μειωθεί κατά το ήμισυ, ενώ το 2006 η μείωση ήταν της τάξης του 15%. Eντωμεταξύ ο αριθμός των προσφύγων παγκοσμίως σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία των ΗΕ έχει αυξηθεί κατά 14%. Στην Eυρώπη όμως η πρόσβαση γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Στην Eλλάδα οι αιτήσεις για άσυλο έχουν αυξηθεί κατά 116%, στη Mάλτα κατά 262% και στην Kύπρο κατά 378%. Φροντίζουν όμως να τις μειώνουν από τη μια οι επαναπατρισμοί στο πλαίσιο των συμφωνιών επαναπροώθησης, βλ. τους πρόσφυγες που έφτασαν στην Eλλάδα από τις ακτές της Aδριατικής (μόνο το Δεκέμβριο, 22 ιρακινοί από το Mπάρι, 36 ιρακινοί και 17 αφγανοί από την Aνκόνα), από την άλλη οι επιχειρήσεις της Frontex.

Frontex και ποδόσφαιρο. Η υπηρεσία για τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης Frontex πραγματοποίησε 22 αποστολές μέσα στο 2007, συλλαμβάνοντας 19.295 μετανάστες, εκ των οποίων τους 11.476 στη θάλασσα, 4522 στην ξηρά και 3297 σε αεροδρόμια. Το 2006 η υπηρεσία, που εδράζει στη Βαρσοβία, είχε κλείσει τα λογιστικά της βιβλία με 32.016 συλλήψεις. Η Frontex κάνει περιπολίες σε όλα τα εξωτερικά σύνορα: από αέρος, από ξηράς και από θαλάσσης. Γράψαμε σε προηγούμενες αναφορές για τις επιχειρήσεις ΝΑΥΤΙΛΟΣ στο κανάλι της Σικελίας, ΗΡΑ στον Ατλαντικό, ΙΝDALΟ στα στενά του Γιβραλτάρ και ΠΟΣΕΙΔΩΝ στο Αιγαίο. Ο κατάλογος των επιχειρήσεων ωστόσο είναι μακρύς. Στην αναφορά των Δραστηριοτήτων της Frontex 2006-2007 αναφέρονται η επιχείρηση ΜΙΝΕRVΑ στα λιμάνια της Ανδαλουσίας, ΕΡΜΗΣ μεταξύ Σαρδηνίας και Βαλεαρίδων, απέναντι από την Αλγερία, ΔΙΑΣ στα γερμανικά λιμάνια, FIFA κατά την περίοδο του διεθνούς πρωταθλήματος ποδοσφαίρου στη Γερμανία, ΝΙRΙS, επιχείρηση συνεργασίας μεταξύ Γερμανίας και Σκανδιναβικών Χωρών εναντίον την κινεζικής μετανάστευσης, ARIANE μεταξύ Γερμανίας και Πολωνίας. Αναφέρονται ακόμη ο ΓΟΡΔΙΟΣ μεταξύ Ρουμανίας, Σλοβακίας και Ουγγαρίας, ο ΗΡΑΚΛΗΣ στην Ουγγαρία, καθώς και οι επιχειρήσεις KRAS και DRIVE IN στη Σλοβενία. Τέλος, η Frontex πραγματοποίησε και την επιχείρηση URSUS στη Ρουμανία, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία και την Πολωνία. Για το 2008, η Frontex ετοιμάζει την επιχείρηση EURO CUP 2008 στην Αυστρία και την Ελβετία, καθώς και μια σειρά επιχειρήσεις στα αεροδρόμια σε όλη την Ευρώπη με τα κωδικά ονόματα ΑΜΑΖΩΝ, ΑΓΕΛΑΟΣ, ΥΔΡΑ, EXTENDED FAMILY (ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ), LONG STOP, ΑΡΓΟΝΑΥΤΕΣ. Τα προγράμματα αυτά εξασφαλίζουν τις συντονισμένες επαναπροωθήσεις-απελάσεις προσφύγων και μεταναστών και περιλαμβάνουν μέχρι και την έρευνα κλεμμένων αυτοκινήτων και την εκπαίδευση σκύλων. Το 2008 μάλιστα η διαδικασία αυτή θα διευκολυνθεί σημαντικά αφού όπως είπαμε ο προϋπολογισμός της Frontex διπλασιάστηκε και έφτασε τα 30 εκατομμύρια ευρώ.

Στα παζάρια της Ανατολής. Όλ’ αυτά συμβαίνουν σε μια Ευρώπη που κοιτά σταθερά προς την Ανατολή, ας μην το ξεχνούμε αυτό. Στις 21 Δεκεμβρίου το φρούριο Schengen διευρύνθηκε και συμπεριέλαβε την Εσθονία, τη Λεττονία, τη Λιθουανία, τη Μάλτα, την Πολωνία, την Τσεχία, τη Σλοβακία, τη Σλοβενία και την Ουγγαρία. Δημιουργήθηκε δηλαδή μια ζώνη που χωρίζει την Ευρωπαϊκή Ένωση από τη Λευκορωσία και την Ουκρανία απ’ όπου εισέρχονται πολλοί μετανάστες και πρόσφυγες από τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, την Ασία και τη Μέση Ανατολή. Το σύνορο μεταξύ Σλοβακίας και Ουκρανίας είναι 97,8 χιλιόμετρα. Η νέα ζώνη Schengen έχει ουσιαστικά κατασκευάσει ένα νοητό τείχος μεταξύ των δύο χωρών. 250 κάμερες παρακολούθησης, συσκευές νυχτερινής όρασης, αισθητήρες θερμότητας, GPS, υπέρυθρες ακτίνες και ακτίνες Χ, περιπολικά, όλα τα μέσα έχουν επιστρατευθεί για τον έλεγχο της συνοριογραμμής. Με τα 50 εκατομμύρια ευρώ της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης έχει τετραπλασιαστεί το προσωπικό της αστυνομίας συνόρων από 240 του 2004 σε 886. Στα σύνορα η αστυνομία έχει σταματήσει 25.539 μετανάστες το 2004 και 32.756 το 2005. Η μοίρα των προσφύγων είναι η επαναπροώθηση στην Ουκρανία. Η οργάνωση Human Rights Watch έχει επανειλημμένα καταδικάσει τις συμφωνίες επαναπροώθησης μεταξύ χωρών της ανατολικής Ευρώπης και της Ουκρανίας, εκφράζοντας ιδιαίτερη ανησυχία για τον επαναπατρισμό προσφύγων στην εμπόλεμη Τσετσενία και το Ουζμπεκιστάν. Και μια πρόσφατη αναφορά της Ιησουιτικής Υπηρεσίας Προσφύγων αναφέρει τις απεχθείς συνθήκες κράτησης στις δέκα νέες χώρες-μέλη της ΕΕ. Από την Ουκρανία απελάθηκαν το 2004 5000 μετανάστες και 2346 τους πρώτους μήνες του 2005, οι μισοί προς πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, οι υπόλοιποι προς την Ινδία, την Κίνα, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές. Οι Βρυξέλλες έχουν γνώση των αναφορών αυτών, ωστόσο φρόντισαν να συσφίξουν τις σχέσεις τους με το Κίεβο, συνάπτοντας μια συνθήκη επαναπροώθησης, υπογεγραμμένη στις 18 Ιουνίου 2007 στο πλαίσιο της συνεργασίας ΕΕ-Ουκρανίας, που προβλέπεται να αρχίσει να εφαρμόζεται σύντομα…